Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Hürriyet Aile köşesinde bu hafta “ Üniversite Tercih" konusuna ilişkin bir yazı ele aldı.
İçerisinde bulunduğumuz tercih dönemi, üniversite adayları için çok önemli bir dönem. İnsan hayatındaki en önemli kararlardan birisi meslek seçimidir. Bir meslek seçiyor ve tercihte bulunuyorsunuz. ‘Hayat bir tercihtir’ dediğimiz zaman insanoğlu en önemli tercihlerinden birisini yapıyor. Meslek seçimi ne demektir? İnsanın hayatının hemen hemen 3’te birini geçireceği, geçimini sağlayacağı ve aynı zamanda da hayatını sürdüreceği bir alanı seçmesi demek. Hayatını sürdürürken hem geçimini sağlaması bu arada da mutlu olması en önemli kriter. İnsan severek yaptığı bir işte yorulmaz ve çok daha başarılı olur.
27 Temmuz’da başlayan resmi tercih dönemi 5 Ağustos’a kadar devam edecek. Bir gencin hayatında önemli bir dönüm noktası olan bu süreçte doğru karar vermek çok önemli. İnsanın ömrü boyunca verdiği en önemli kararlardan birisi meslek seçimidir. Meslek seçimi, insanın hayatının hemen hemen 3’te birini geçireceği, geçimini sağlayacağı ve aynı zamanda da hayatını sürdüreceği bir alanı seçmesi anlamına geliyor. Seçtiği o meslek, hayatını sürdüreceği ve geçimini sağlayacağı bir alan anlamına geliyor.
Tercih uzmanlarına danışılabilir
Meslek seçiminde de bazı önemli noktalara dikkat etmek gerekiyor. Gencin tercihte bulunurken meslek uzmanlarına ve tercih uzmanlarına danışması lazım. Kararsız adaylar, tercih uzmanlarına danışabilirler ve kariyer testinden yardım alabilir. Gereksiz ve boş tercih yapmamak için tercih uzmanlarına danışmak çok faydalı olacaktır. Tercih danışmanları daha çok operasyonel yardım ederler, meslek rehberlikleri ise daha stratejik yardım ederler. O kişinin kişilik özellikleri nelerdir? Bu kişinin hangi potansiyeli var? Bu potansiyeli ortaya koyabileceği en uygun meslek hangisidir? Buna meslek rehberleri karar verir.
Kariyer Testi, kendinizi tanımanıza yardım edebilir
Kararsız adaylara yönelik olarak meslek seçiminde yardım almaları için düzenlenen Kariyer Testimiz bulunuyor. Kararsız adaylar bu testi çözerek ilgi alanlarını belirleyebilir. Üsküdar Üniversitesi web sitesinde Holland testi diye de bilinen Kariyer Testi... 90 soruluk bir test ama 10-15 dakikada yapılıyor. Bu testin sonucu kişinin hangi alanlarda başarılı olabileceği ile ilgili bir bilgi veriyor. Holland Testini son 1 sene içinde 500 binin üzerinde aday kullanmış. Kariyer Testi ile kişinin gerçekçi mi, araştırmacı mı, sanatla ilgili yönü var mı, sosyal mi girişimci mi, geleneksel mi gibi yönlerini ortaya koyduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişinin en çok güçlü, daha güçlü ve daha az güçlü yönleri ile ilgili fikir veriyor. Kararsız adaylar bu testi çözerek ilgi alanlarını belirleyebilir.
Adayın önce kendini tanıması şart!
Meslek seçiminde en önemli konu, kişinin kendi özelliklerini tanıması ve kendi özelliklerine uygun meslek seçmesidir. Kişi kendi özelliklerini tanımazsa ailesinin, çevresinin ya da medyanın istediği, onların hevesleri, beklentileri ve arzularına göre seçimler yapar. Ancak bu tip seçimler sonrasında büyük pişmanlıklar yaşanabilir. Tekrar tekrar sınava girenler, üniversitenin dördüncü sınıfında okurken terk eden pek çok örnekler görüyoruz.
Önce kendini sonra seçeceğin mesleği tanımalısın
Meslek seçiminde ilk şart, kişinin önce kendini tanıması gerekliliğidir. Daha sonra seçeceği meslek alanlarını bilmesi ve gerçekten iyi tanıması gerekiyor. Aday, ‘Ben şunu seçiyorum’ diyor ama gerçekten o meslek alanını tanıyor mu? Yoksa kulaktan dolma bilgilerle mi o mesleği seçiyor? O mesleği ne kadar tanıyor? Tercihten önce seçmek istediği alanla ilgili bilgi sahibi olmak da çok gerekiyor. Üniversite adayı gençlerin, meslek alanlarına bakmaları, sahip oldukları yetenek, nitelik ve özelliğin o mesleğe uygun olup olmadığını iyi değerlendirmeleri büyük önem taşıyor.
Hayat başarısında sebatlı olmak ve dayanıklılık önemli
Hayat başarısında sebat sahibi olmanın ve dayanıklılığın önemli olduğunu bir kez daha hatırlatmak isterim. Az yorulayım, çok kazanıyım yaklaşımı Hollywood kültürüne ait bir yaklaşım. Bu da gençleri maymun iştahlı yapıyor. Hayat başarısında sebatlı olmak ve dayanıklılık çok önemli. Hedef koyacaksın ve o hedefe giderken dayanıklı olmayı başarman lazım. Burada ailelerin tutumu önemli. Daha önce birçok şeyi aileler yönetiyordu. Kültür aktarımını, değer aktarımını, bilgi aktarımını aileler yapıyordu. Şimdi aileler değil, daha çok medya yapıyor. Özellikle sosyal medya yapıyor. Elbette sosyal medyadaki bilgileri de alsınlar ama muhakkak ailelerinin de görüşlerini alarak birlikte karar vermeyi sağlamaları daha faydalı olur.
Mesleklerin görünmeyen yönleri de düşünülmeli
Her mesleğin görünen yönüyle görünmeyen yönü vardır. Karar verirken bu kriterlerin de göz önünde bulundurulması önemlidir. Genellikle mesleklerin görünmeyen yönleri düşünülmüyor. Seçim yaparken görünmeyen yönüyle yüzleşilmesinde fayda var. Kişi mesleği seçtikten sonra o mesleğin şartlarına uyum gösterebilecek mi? Mesela adayımız turizmle ilgili bir meslek seçti, onun şartlarıyla uyumlu mu, endüstriyel alanda bir meslek seçtiyse örneğin fabrika şartlarında çalışabilecek mi? Mesela bazı mesleklerde uzun süreli ayakta durmak gerekir. Örneğin diş hekimliği böyle bir alandır. Adayın tüm bunları göz önünde bulundurması önemlidir.
Anne ve baba rehberlik etmeli
Tercih sürecinde anne ve babalara da görevler düşüyor. Burada çocuğa rehberlik etmeleri ve yol göstermeleri gerekiyor. Anne ve baba çocuğa buyurgan yaklaşırsa ilişkileri bozulur. Anne ve babanın 18 yaşına gelmiş bir gence artık baskıcı, otoriter davranması doğru bir yaklaşım değildir. Hele ki günümüzde özgürlük çağındayız. Baskıcılıkla çocuk eğitmek yürümüyor. Böyle durumlarda çocuğun ailesiyle ya da hayatla ilişkisi bozuluyor. Anne ve babanın çocuğu uyarma vazifeleri vardır. Anne ve babalar ‘Bak senin kişilik yapına göre şu meslek daha yakın ya da uygun’ şeklinde yönlendirme yapabilir.
Anlamlı hedefler yaptığın işe anlam katıyor
Gençlere hedef belirlerken vizyon verilebilmesi de önemli olan bir başka nokta. Gencin elbette kişisel hedefleri olurken içinde yaşadığı toplum için de hedefleri olmalıdır. Yaşadığın ülke için de bir şeyler yapmalısın, bu yönde de hedeflerin olmalı. Yaşadığın gezegen için de bir şeyler yapmalısın duygusunun olması önemli. Bu insanın yaptığı işine daha da anlam katıyor. Kişinin gelişimi için geniş bir şekilde bakabilmesi önemli.
İç motivasyon için yüksek anlam önemli
Kişinin yaptığı işe anlam katmasının o işten duyacağı hazzı artırır. Kişi yaptığı işe anlam katarsa haz almak da daha kolay oluyor. Sadece zenginleşme ve para kazanmayı meslek seçiminde hedef olarak belirlediğin zaman onlar geçici. Hayattaki anlam sadece anlık yaşamak mı? Çalışıyor, biraz biriktiriyor, geziyor, eğleniyor tekrar geziyor, tekrar çalışıyor. Böyle bir yaşam modelinde de kişinin hayatında anlam yok. İdealist bir yaşamda insan hayatının son gününe kadar zevkle yaşar. Hedonistik yani haz mutluluğunda vücut bile erken yaşlanıyor. Yüksek hedefleri ve yüksek anlamları olan kişiler mesleklerinde daha başarılı oluyor. Bu da iç motivasyon tekniğidir.
Amacın doğru belirlenmesi önemli
İç motivasyon, meslek hayatında başarının önemli anahtarlarından biridir. İç motivasyon olması için de kişinin ihtiyaç hissetmesi lazım. İhtiyaç hissetmesi için de hedeflerinin olması lazım. Hedef olacak, hedef olunca da ihtiyaç ortaya çıkıyor. İhtiyaç olunca da kendini harekete geçirme ortaya çıkıyor, motivasyon çıkıyor. Bunun için bir insanın amacını doğru belirlemesi hayat yolundaki başarıda en önemli ilkedir. Bu çok gözden kaçan bir şeydir. Sadece amaç olarak finansal amaçları düşünen bir genç böyle durumlarda kendisini harcamış olur. Onun için kendine göre yüksek amaç ve hedeflerini kendisi seçecek. İnsanın geçmişine takılı kalmaması için bugünden kendine uygun mesleği seçmesi önemlidir. Genel bir psikoloji kuralıdır. İnsan bu sefer geçmişe takılır. Çok güzel bir söz vardır; ‘Geçmişten öğren, bugünü yaşa, geleceğe bak.’ Bu kriterlere göre meslek seçimini yapsınlar.
Okunma : 2822
ÜHA
