İŞYERİNDE KABUS: DUYGUSAL TACİZ

İşyerinde kâbus duygusal taciz

* Tacizciler olgun değildir.

* Sözel ifadelerden korkar ve güvensizdir.

* Ayrıca kıskançtır. Kişilik bozukluğu da olabilir.

* Emrinde profesörü çalıştırıp egosunu tatmin eden çok işveren vardır.

* Genellikle kötü 0çocukluk dönemi bu kişilerin özgeçmişinde vardır.

FÜSUN SAKA Cumhuriyet Hafta Sonu 30 Eylül 2006

Düşünün biraz, hatırlamakta zorlanmayacaksınız. Size ''günaydın'' demeye zahmet etmeyen, söylediklerinizi dinlemediğini hissettirmek için tüm gayretini gösteren, iş yerindeki sorunlarınıza kulak asmayan, başarılarınızı görmezden gelen bir yöneticiniz mutlaka olmuştur. Eğer, bu soruya ''hayır'' diyebilen şanslı kişilerden biriyseniz ne ala ama çoğunluk bu tür yöneticilerin duygusal tacizlerine maruz kalarak işinde kariyer yapmaya ya da yaşamaya çabalıyor.

İş yerinde yaşanan bu duygusal tacizin adı Mobbing. Ve mobbing, Türkiye için henüz yabancı bir tanımlama belki ama birçoğumuz bu sorunun pençesinden kurtulamıyoruz. İletişim yoksunluğu ve algılama bozukluğu, çalışanların özellikle kendi üstlerindeki yöneticilerle ciddi sorunlar yaşamalarına ve onlar tarafından duygusal baskı altında bırakılmalarına neden oluyor.

Dil ve İletişim Uzmanı-İstanbul Kültür Üniversitesi Öğretim Görevlisi Şaban Çobanoğlu , psikolojik taciz konusunda araştırmalar yapan bir isim ve Mobbing/İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri adında bir de kitabı bulunuyor. Çobanoğlu mobbingin en basit anlatımla özetini şöyle yapıyor: ''Kişide basit anlaşmazlıkları çözümlemeye yönelik bir istek olmazsa mobbing kışkırtılmış olur. Kurban çözüm aramaya çalıştıkça tacizci sorunu kilitlemeye çalışır. Karşılıklı suçlamalar durumu körükler.''

Yani tam anlamıyla bir kısır döngüden söz ediliyor.

Çobanoğlu'na göre; İşyerlerinde çok değişik karakterde insanlar çalışıyor. Bu bilinen bir gerçek. Örneğin; Evet efendimciler, hayırcılar, ilgililer, ilgisizler, kayıtsızlar, eskiler, yeniler, kozmopolitler, menfaatçiler, yereller, küresel anlayışı savunanlar vs... Bu kadar farklı rol ve kimlik sahibi insanın bir organizasyon içinde bulunması rol çatışmalarına dönüşebiliyor. Sonuçta bir güç diğer bir grubu ya da bireyi yıldırmak suretiyle işten ayrılmaya zorlayabiliyor. Ne kadar tanıdık değil mi?

NPİstanbul Nöropsikiyatri Hastanesi Yönetim Kurulu Başkanı- Psikiyatr Prof. Dr. Nevzat Tahran , Mobbing kelimesini Türkçe de karşılayan kavramın ''psikolojik taciz'' olduğunu ve bu tacizi yapanların bilinçli bir şekilde baskı yaptıklarını söylüyor. Psikolojik tacizi yapanlar asıl olarak mağdur olanı pasifize etmeyi amaçlıyorlar. Bu yöneticilerin kişilik yapıları ise genelde sorunlu oluyor. Karşısındakine baskı yapan, kendi sözünün dinlenmesi dışında seçenek bırakmayan, en önemlisi eleştiriden nefret eden bu yöneticiler, çalışanlarda giderek hissizlik durumu yaratıyor. Bu hissizlik ise zaman içinde işyerindeki verimi azaltıyor.

Çobanoğlu'nun araştırmalarına göre; Öncelikle, kişinin sosyal ilişkilerine saldırılarak, tükenmişlik ve yılgınlık duyguları oluşturulmaya çalışılıyor. Örneğin bunu yapan yönetici, selamlaşmaz, konuşmaz, kişi orada yokmuş gibi davranır. Çevresindeki, yani kendi tarafındaki insanlarla birlikte, o kişinin itibarına saldırlar. Asılsız söylentiler üreterek, alay eder, arkasından konuşarak insanı canından bezdirirler, istifa ve kavgaya kadar sürüklerler. Ayrıca, mesleki konumuna da saldırır. Ağır işlere yönlendirir. Kül tablasını yere fırlatmak, bardağı duvara çarpmak gibi dolaylı fiziksel şiddet uygular.

SORULARLA TACİZ

1. Normal işyeri çatışmaları ile mobbing arasında ne fark vardır?

İşyeri çatışmaları genelde eşit konumda ve statüde güç gösterisi yapan kişi ve gruplar arasında olur. Mobbing ise güçlü konumda bulunan kimselerin duygusal zekası ve kariyeri parlak kimselere uyguladıkları bir tür yıldırma ve taciz davranışıdır.

2. Mobbing uygulanan kişiye neler olur?

Mesleki ve kişilik itibarını kaybeder, psikolojik ve fiziki sağlığı bozulur, kendine güvenini kaybeder, iş verimi düşer bunun sonucunda ya işte ayrılır, yada hastalık, intihar gibi daha kötü sonuçlarla karşılaşır.

3. Mobbing sürecinde tacizcinin ve kurbanın kişilikleri önemli bir rol oynamakta mıdır?

Mobbing sürecinde tacizcinin kötü bir çocukluk dönemi geçirmesi, kötü kişiliği, kendini emniyet içerisinde hissetmemesi, etik ve sosyal değerlerden yoksun olması ve kendine çalıştığı yerin sanki ''ilahi'' olarak kabul etmesi gibi hususlar rol oynamaktadır. Ancak, kurbanın kişiliğinden kaynaklanan nedenlerle ilgili olarak, şu an için elimizde yeterli bir araştırma yok.

4. Mobbing bir kişiler arası sorun mudur, yoksa yönetsel bir sorun mudur?

Özünde mobbing kişilerarası bir iletişimsizliğin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Ancak, bir yönetim işyerinde bir taciz söz konusu olduğunda bunu duyar, ama gerekli iyileştirici ve önleyici adımları atmazsa mobbinge ortak olur.

5. Mobbing kurbanı taciz sonucu ne tür sağlık problemleriyle karşılaşır?

Kurbanda uyku bozuklukları, terleme, sinir ve sindirim sistemi bozuklukları, panik ataklar ve diğer psikosomatik rahatsızlıklar kademe kademe görülebilir. Bazen travmanın şiddeti o kadar yüksektir ki, kişiyi büyük bir hayal kırıklığı sonucu intihara kadar sürükleyebilir.

6. Toplumlarda mobbingin gerçek boyutları nelerdir?

İsveç'te, 4.4 milyon olan iş gücünün 154.000'inin mobbing kurbanı olduğu biliniyor. İngiltere'de çalışan nüfusun yaklaşık yüzde 50'si hayatlarında bir kez olsun mobbinge maruz kalmıştır. ABD'de mobbing oranı yüzde 25 olarak belirlenmiştir. Endüstriyel eşya üretimi, bankacılık, borsa, sağlık, medya ve bilişim sektörlerinde mobbing oranı çok yüksektir. Kişisel araştırmalarım sonucu ülkemizde mobbing kurbanlarının sayısının yüzde 30'ların üzerinde olduğunu tahmin ediliyor.

Psikolojik şiddet başlıyor...

4 Sürekli olarak sözünüz kesilir,

4 Bağırılır ve uluorta azarlanırsınız,

4 Yaptığınız iş sürekli eleştirilir,

4 Kendinizi gösteremeyeceğiniz işleri yaparsınız,

4 Özel yaşamınız sürekli eleştirilir,

4 Telefonla rahatsız edilirsiniz,

4 Yazılı ve sözlü tehditler alırsınız,

4 Jest, mimik ve bakışlarla kurmak istediğiniz ilişki reddedilir.

4 İşyerinde başkalarına ulaşmanız engellenir,

4 Çevrenizdeki insanlar sizinle konuşmazlar,

4 Orada değilmişsiniz gibi davranılır,

4 Çalıştığınız alan izole edilmiştir. İtibarınıza saldırılır

4 Hakkınızda asılsız söylentiler üretilir,

4 İnsanlar arkanızdan kötü konuşmaktadırlar,

4 Gülünç durumlara düşürülürsünüz,

4 Akıl hastasıymışsınız gibi davranılır,

4 Ruhi tedavi görmeniz için baskı yapılır,

4 Yürüyüşünüz, jestleriniz, sesiniz taklit edilir,

4 Bir özrünüzle alay edilir,

4 Özel yaşamınızla alay edilir,

4 Dini veya siyasi görüşünüzle alay edilir,

4 Kararlarınız sürekli olarak sorgulanır,

4 Küçük düşürücü isimlerle anılırsınız,

4 Çabalarınız ve başarılarınız küçümsenir,

4 Milliyetinizle alay edilir.

4 Ekonomik kazanımlarınız engellenir,

4 İş ortamınıza zarar verilir.

KAYNAK: http://www.cumhuriyet.com.tr/

Okunma : 5622