Yatarak tedavi gören karasevda hastalarının doktoru Prof. Dr. Nevzat Tarhan Aktüel’e konuştu.
Aşk bir hastalık mıdır? Mutlu aşk olabilir mi? Karasevda nedir, belirtileri nelerdir, nasıl tedavi edilir? Bu soruları Aktüel okuyucuları için psikiyatri profesörü Nevzat Tarhan cevapladı.. Tarhan, 50 yatak kapasiteli Nöropsikiyatri hastanesinde, yatarak tedavi gören karasevda hastalarının olduğunu söylüyor…
Aşk ne zaman hastalık olarak tanımlanacak bir boyut kazanır?
Aşık kendini unutup aşık olduğu kişiyle kişilik sınırlarını kaldırdığı zaman. Bu tür aşklarda kişi kendisini karşı tarafla bütünleşmiş hissediyor, karşısındaki kişiyle kendisini bir kişi olarak görüyor. Sevdiği kişiyi kendinin bir parçası, bir uzantısı ve bir uzvu gibi görmeye başlıyor. Bu durum beyinde mutlulukla ilgili kimyasalların aşırı salgılanmasına sebebiyet veriyor. Beyinde dopamin, endorfin ve serotonin maddeleri aşırı salgılanıyor. Kişinin beyninde kokain alan bir kişidekiyle benzer uyarılmalar ortaya çıkıyor.
BUNUN NESİ HASTALIK, NERESİ KÖTÜ?
Çünkü tıpkı kokain gibi aşk da bağımlılık yapıyor ve aşık bağımlı olduğu kişiye ulaşamadığında hırçınlaşıyor. Bu duygunun sonu hüsrandır. Çünkü insan aşkı elinde tutamaz, kontrol edemez. Kaybetme korkusu başlar.
KAVUŞABİLEN AŞK HASTALAN İÇİN DE SÖZ KONUSU MU BU DURUM?
Mutlaka hüsranla mı bitmek zorunda?
Evet. Çünkü insan doğaya hakim değil. Biz ölümlü varlıklarız. En temelde aşık. aşık olduğu kişinin ölümlü olduğu gerçeğini bilir ve kaybetme korkusu içine girer. Bu korku aşkı tüketir ve aşık olana büyük acı verir. Aşk eleme dönüşür. İnsan aşk gibi bir duyguyu yakaladıktan sonra onun sonsuz olmasını ister. İnsandaki, ölümlü olduğunu bilmekten kaynaklanan var oluş anksiyetesi ise aşk için ciddi bir sorgulayıcı durum yaratıyor.
BU ANKSİYETEDEN KURTULMANIN BİR YOLU YOK MU?
Bilge kişiler aşkı ilahi aşka çevirerek bir denge kurmaya çalışmışlar. Mevlana gibi bazı bilgeler aşkı ilahi aşka ulaşmada bir geçiş nesnesi olarak görmüşlerdir. Çünkü geçici olana aşık olmak çok zor ve kederli bir yoldur. Bazı hallerde insan aşık olduğu kişi öldüğünde kendisi de ölmek ister. Böyle örnekler yaşadım. Ben GATA'dayken, bir üsteğmen yeni doğum yapmış olan karısı öldüğü gün, dördüncü kattan atlayarak intihar etti ve öldü.
AŞKIN ACIYA DÖNÜŞMEDEN ÖNCE AŞIRI MUTLULUK VERMESİNİN NEDENİ NE?
İnsanın ihtiyaçları vardır; yemek içmek, barınmak, üremek, güven, sevmek sevilmek ve kendini gerçekleştirmektir bunlar. Aşk yani birine bağlanma hali güven ihtiyacını tatmin eder. Kişi artık yalnız olmadığını hisseder. Hastalıklı aşk iki türdür: Narsistik ve Depresif
HASTALIKLI AŞK KAÇA AYRILIYOR?
Biri narsistik aşk. Çocukken her istediği yapılmış olan kişilerde görülüyor. Böyle aşıklar, aşık olduğu kişi kendisine tabi olmayıp itaat etmeyince ondan nefret ediyor, düşman kesiliyor. İleri derecede 'ya benimsin ya toprağın' diyerek cinayet işleyebiliyor. Bir de depresif aşıklar var. Bunlar çocukken çok eleştirilerek büyütülmüş olan kişiler. Sevgi açlığı içerisinde, kendisine sevgi gösteren birine hemen bağlanabiliyorlar. Bu kişiler aşklarına karşılık bulamadıklarında veya ilişkilerini sürdüremediklerinde karşısındakine değil kendine zarar veriyor ve intihar ediyorlar.
KARASEVDA NEDİR PEKİ?
Ibni Sina, Horasan'da hekimlik yaparken vezirlerden birinin kızı hasta olmuş. Yemiyor içmiyor ve konuşmuyormuş. Ibni Sina ona mal-i hülya teşhisi koymuş, yani hülya hastalığı. Karasevda anlamında. Kızın nabzını tutarak şehirdeki tüm semtleri saymaya başlamış. Semtlerden birinde kızın nabzı hızlanmaya başlamış. Ibni Sina kızın aşık olduğu delikanlının o semtte yaşadığını anlamış, aileye söylemiş. Oğlanı aratıp buldurmuşlar ve evlendirmişler kızla. İşte ilk karasevda teşhisi böyle konmuş.
EN ÇOK KİMLER KARASEVDAYA TUTULUYOR?
Gizli aşk yaşayanlar, örneğin ailenin reddedeceği birine aşık olanlar.
HASTALARINIZ ARASINDA BÖYLELERİ VAR MI?
Elbette, örneğin karasevdaya tutulmuş bir kız getirmişlerdi buraya. Evli bir akrabasına aşık olmuş. Adam kıza ümit vermiş başlarda. Sonra da geri çekilmiş. Kız 30 kilo vermişti getirdiklerinde.
KARASEVDA'YA ŞOK TEDAVİSİ
BU TÜR HASTALARI NASIL TEDAVİ EDİYORSUNUZ?
İlk başlarda yatılı olarak tedavi ediyoruz. Şok tedavisi uyguluyoruz. Daha sonra 6 ay süren farkındalık terapisi veriyoruz. Tedaviden sonra kişi normale dönüp yaşadıklarından ders alıyor.
YA İYİLEŞEMEYENLER VAR MI?
Aklını kaybetme noktasına gelmiş bazı hastalar iyileşemeye-biliyor. Aşık olduğu kişiyle evlenemediği için şizofren olanlar da var.
TEDAVİDEN SONRA TEKRARLAMA, BİR BAŞKASINA YİNE AYNI ŞEKİLDE AŞIK OLMA İHTİMALİ VAR MI?
Eğer kişilik bozukluğu varsa, sorunu kendinde aramıyor ve 'bizi ayırdılar' diye düşünerek başkalarında suç arıyorsa tekrarlayabilir.
ERKEKLERDE Mİ KADINLARDA MI DAHA ÇOK GÖRÜLÜYOR KARASEVDA?
Kadınlar çoğunlukta.
KARASEVDA BAŞKA HASTALIKLARA YOL AÇABİLİR Mİ?
Aşık, aşkını aşırı düşünmekten dolayı beyin aşırı stres hormonu salgılar ve o zaman da kişinin bağışıklık sistemi bozulur. Kan kanserleri, kalp krizi, saç, kaş, kirpik dökülmeleri ve mide kanamalarına yol açabilir bu durum. Eskiden tüberküloz olurdu karasevdaya düşenler. Çünkü virüs çok yaygın olduğundan bağışıklık sistemi bozulan hemen bu hastalığa yakalanırdı. En sık rastlanan durum ise hastalıktan ziyade intihar vakaları.
"AŞK URANYUM MADENİNE BENZER"
EĞİTİMİN KARASEVDA ÜZERİNDE BİR ETKİSİ VAR MI?
Eğitimle değil de sağ beyin-sol beyin baskınlığıyla ilgisi var. Sol beyin mantığı, analitik düşünceyi, sağ beyin ise duyguları temsil eder. Sağ beyni baskın olan aşkta daha kolay bağlanır. Sağ beynin baskın olduğu bipolar bozukluklar ve manik depresyon durumunda kişi sadece TV'de gördüğü birine bile aşık olabilir. Mühendislerde olduğu gibi sol beyni baskın olanlar ise daha kontrollüdür.
AŞKIN İYİ BİR TARAFI YOK MU?
Kişinin olgunluk seviyesi arttıkça aşk enerjisini olumlu olarak kullanmayı başarabilir. Aşk tıpkı nükleer eneıji gibidir. Uranyum madenine benzer. Doğru kullanılırsa üretkenlik verir, yanlış kullanımda yıkıcıdır.
İYİ BİR EVLİLİK İÇİN AŞIK OLMAK GEREKLİ Mİ?
Evlilikte esas sevgi değil, güvendir. Aşık olmadan evlenen iki kişi iyi işbirliği yapabiliyorlar-sa aşık olabilirler. Ama aşık iki kişi, iyi birer işbirlikçisi değilse aşkları söner. Aşk ateşe benzer; ilgilenilnıezse küllenir, çok ilgilenil! rse de yakar...
SİZ İYİ BİR AŞIK MISINIZ EVLİLİĞİNİZDE?
Benim eşim vefat edeli iki sene oldu. Evde eşyaları olduğu gibi duruyor; hiç ellemedim. 31 yıllık evliydik, kolay değil...
Eğer karasevdaya düşen kişinin entelektüel birikimi yeterliyse bu hal içerisinde büyük sanat eserleri ortaya çıkar. Örneğin Leyla ile Mecnun bugün yaşasaydı ve doktora gelseydi tedavi ederdik. Leyla ile Mecnun eseri ortaya çıkmazdı.
KARASEVDANIN 5 BELİRTİSİ
- Aşık, her gördüğünü, duyduğunu aşkıyla ilgili bir şey olarak algılar. Bir çiçek görür onun sevdiği çiçek der. Bir ses duyar onun sesi sanır.
- 60 dakikasının 50 dakikasında aşkını düşünür.
- İlk zamanlarda ondan ayrılmaya çalışır sürekli ama başaramaz
- Onu gördüğü zaman bütün dünyayı unutur ve ihtiyacı olan her şeye zaten sahipmiş gibi hisseder.
- Ona ulaşamıyorsa bağışıklık sistemi zayıflar ve çeşitli hastalıklara yakalanabilir. Hızlı kilo verir. Yemeden içmeden kesilebilir.
AKTÜEL DERGİSİ - Ürün Dirier
Okunma : 13519
İlgili
20 Mart 2018
"Psikiyatrist" içerisinde
